نشست هم‌اندیشی تجارت الکترونیکی و توسعه اقتصاد دریا
زاویه؛ دبیرخانه شورای عالی صنایع دریایی نشست دیگری از سلسله جلسات هم‌اندیشی تجارت الکترونیکی و نقش آن در توسعه اقتصاد دریا را برگزار کرد. امیر کلاهدوزان، رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در ابتدای این نشست گفت: در چند سال اخیر تجارت الکترونیکی کشور رشد کرده است. برای نمونه در سال ۱۴۰۰ رشد ۱۳ درصدی را تجربه کردیم و این میزان در سال ۱۴۰۱ به ۴۸ درصد رسید. سال 1402 نیز حجم مبادلات تجارت الکترونیکی 1800 همت بود و امسال اگر همین روند ادامه پیدا کند در سال آینده تراز ۳ هزار همت را در حوزه تجارت الکترونیک خواهیم داشت. این یعنی رشد ۷۰ درصدی را تجربه خواهیم کرد.
رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی همچنین درباره محورهای فعالیت مرکز توسعه تجارت الکترونیکی توضیح داد: رشد ۷۰ درصدی اگرچه دستاورد قابل‌توجهی است اما نمی‌تواند عقب‌ماندگی در کشور را جبران کند. طبق برنامه‌ای که برای پنج سال آینده داریم، یکی از هفت محور اصلی فعالیت مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، توسعه بازارهای خاموش است. در واقع بخش‌هایی در کشور هست که ظرفیت قابل‌توجهی برای رشد دارد اما همچنان غیرفعال مانده است. بازارهای طلا، سنگ و فلزات گران قیمت، بازار مسکن، بازار محصولات کشاورزی، بازار خدمات تجاری به کسب‌وکار، معاملات خودرو و همچنین بازار اقتصاد دریا از جمله بازارهای خاموش هستند.
کلاهدوزان تأکید کرد: بزرگ‌ترین اقتصاد از بین این هفت بازار، اقتصاد دریا است که از آن غفلت شده است. اقتصاد دریا یک حوزه نیست، بلکه یک لایه اقتصادی است که بخش‌های مختلفی را در خود جای داده است.
سهم دو درصدی اقتصاد دریا از اقتصاد ملی
محمدمهدی سالاری، مشاور وزیر صمت و رئیس دبیرخانه شورای عالی صنایع دریایی نیز یکی دیگر از سخنرانان این جلسه بود. وی بر این نکته تأکید کرد که سهم اقتصاد دریا از اقتصاد ملی به ۲ درصد می‌رسد. سالاری افزود: به همین دلیل این حوزه ظرفیت بالایی برای رشد دارد. اگر زیست‌بوم توسعه دریا به بلوغ برسد، سهم اقتصاد دریا از ۲ درصد به ۳۰ درصد خواهد رسید.
رئیس دبیرخانه شورای عالی صنایع دریایی همچنین از زنجیره ارزش صنایع دریایی سخن به میان آورد و ادامه داد: از بین زنجیره‌های ارزش چند مورد هست که برای کشور اهمیت کلیدی دارد و ما به این موارد به‌عنوان بخش پیشرو نگاه می‌کنیم. این زنجیره‌ها حوزه شیلات، بندر و خدمات بندری، کشتیرانی و لجستیک، کشتی‌سازی، صنایع فراساحل نفت و گاز، گردشگری دریایی، ورزش‌های دریایی، خدمات تجاری دریایی، خدمات پشتیبانی دریایی، آب و منابع انرژی نوین دریایی، قطب‌های اقتصادی، صنعتی و سکونتی سواحل و جزایر و حوزه تجارت الکترونیکی را شامل می‌شود.
مشاور وزیر صمت با اشاره به سه مورد اصلی برای پیشبرد فعالیت شرکت‌‌ها در این حوزه گفت: حلقه‌‌های کلیدی زنجیره ارزش حوزه تخصصی هر شرکت باید در دریا مشخص شود. همچنین باید مسائل تخصصی هر مجموعه شفاف و گلوگاه‌های مسبب عدم شکل‌گیری زنجیره ارزش تخصصی در اقتصاد دریا مشخص شود. مورد سوم اینکه طرح‌های پیشنهادی را با هم طی کنیم و برنامه طبق نقشه راه با همکاری دو طرفه پیش برود. در نهایت اسناد تکمیلی به کمک مجموعه‌ها تدوین خواهد شد.
به گفته سالاری نتیجه این فعالیت‌‌ها ۱۵ کارگروه است که در هر کارگروه چند طرح پیشنهادی خواهیم داشت.
سالاری ادامه داد: از بین این زنجیره‌های ارزش چند مورد به عنوان پیشران شناخته می‌شوند. حوزه‌های کشتی‌سازی، خدمات تجاری دریایی، تجارت الکترونیکی از مهم‌ترین این عوامل هستند. این زیست‌بوم در ابعاد ملی مهم و بلوغ‌یافته است. اگر تجارت الکترونیکی به کسبوکارهای دریایی ورود کند، اتفاق مهمی در این حوزه می‌افتد. تجارت الکترونیکی دریایی می‌تواند یک تسهیل‌گر در حوزه گردشگری دریایی، خدمات پشتیبانی، کشتی‌سازی و غیره باشد.
در ادامه، جاوید عربشاهی، رئیس کارگروه تجارت الکترونیکی و کسبوکارهای دیجیتالی خبر داد که حجم بازار اقتصاد دریا در سال ۲۰۲۱، ۱۶۴۰ میلیارد دلار بوده است. حمل‌ونقل دریایی ۳۱ درصد، صنایع دریایی ۳۷ درصد، شیلات و آبزی‌پروری ۱۹ درصد، گردشگری دریایی ۴ درصد و خدمات بندری ۹ درصد از این مبلغ را شامل می‌شوند.
هر یک از پلتفرم‌ها با سلاح خود برای ایفای نقش در صنعت دریایی حاضر شد
در این جلسه همچنین مهرشاد کوهستانی مدیرعامل شرکت مهفا مارین، فعال در حوزه تجارت الکترونیکی دریا، به ارائه سخنرانی پرداخت. وی گفت: ما کار خود را از سال 95 بر بستر آنلاین در حوزه خدمات دریایی را آغاز کردیم. در حال حاضر به مالکین شناورها خدمات مختلف ارائه می‌دهیم. پس از این مدل موفق شدیم سامانه «بلولاین» را راه‌اندازی کنیم که اولین سامانه خدمات آنلاین حمل‌ونقل دریایی بوده است.
کوهستانی افزود: از سال 1400 بر پروژه‌ای به نام سامانه جامع تجارت دریایی کار کردیم. در این طراحی اطلس جامع خدمات دریایی را هدف گرفتیم که بتواند همه خدمات مورد نیاز کاربران را ارائه دهد.
مدیر این شرکت حمل‌ونقل دریایی تأکید کرد: شرکت‌های دریایی در ایران تازه به فکر این افتاده‌اند که چگونه وارد بازار تجارت الکترونیک شوند در صورتی که باید خیلی بیش از این‌ها تعجیل کرد. ظرفیت دریایی ما امروز ظرفیت بسیار بالایی است. 20 هزار فروند شناور داریم که در حوزه‌های مختلف صنایع دریایی و دریانوردی فعالیت می‌کنند. در حال حاضر بیش از 100 هزار نفر فعالیت مستقیم دارند. تنها باید به این نکته اشاره کرده که تعداد شناورهای اقیانوس‌پیمای ما 942 فروند است که این تعداد فروند اقیانوس‌پیما ایران را در صدر جدول میان کشورهای حوزه خلیج فارس قرار داده است.
دانیال نقدیان، مدیر فروش واحد کسب‌وکار سازمانی ایرانسل نیز از دیگر سخنرانان این برنامه بود. وی گفت: شرکت ایرانسل به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های ارتباطی کشور در این چند سال سعی داشته با خدمات ارزش‌افزوده‌ای که ایجاد کرده است، از محصولات صرف پایه ارتباطی، به سمت نوآوری‌های دیگر نیز حرکت کند.
وی افزود: ما با در نظر گرفتن بندرها و بررسی آن‌ها متوجه این نکته شدیم که یکی از معضلاتی موجود خدمات پایه ارتباطی در بندرگاه‌های کشور است. ایرانسل سعی کرده با ایجاد شبکه 5G این نوع خدمات را گسترش دهد و چند نوع سرویس در این میان به وجود آورده است.
نقدیان ادامه داد: یکی از خدمات ما ارتباطات ماشین به ماشین است که برای بندر هوشمند به آن نیاز داریم. امروز ما یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های هوشمندسازی را با پارس جنوبی پیش برده‌ایم که در آن از سایت‌های اختصاصی استفاده می‌کنیم و بیش از دوازده سایت جدید در پارس جنوبی در حال احداث است.
مدیر فروش واحد کسب‌وکار سازمانی ایرانسل، همچنین اظهار کرد: ما به عنوان اپراتور، خدمات موبایل آی‌دی نیز ارائه می‌دهیم و این خدمت به کمک یک موبایل می‌تواند در احراز هویت کسی که می‌خواهد در بنادر فعالیت کند کارساز باشد. همچنین خدمت دیگر ما که پیرو خدمات ارتباطی است، به سرویس‌های تبلیغاتی اختصاص دارد. زمانی که فرد وارد بندر می‌شود، می‌توانیم خدمات مختلف را به او معرفی کنیم. خدمت بعدی ما همچنین خدمات نظارت تصویری است که بر پایه فضای ابری است.
یاشار ناظمی مدیر ارشد کسب‌وکار دیجی‌کالا نیز در این جلسه گفت: دیجی‌کالا می‌تواند به صنایع دریایی کمک و به هر شکل و بر اساس نیازهای صنایع دریایی جای‌گیری کند. امروز سهم تجارت الکترونیکی ایران نسبت به خرده‌فروشی از سایر کشورهای دنیا کمتر است و بخشی از این مسئله به خاطر آن است که هنوز ظرفیت‌های بالقوه را بالفعل نکردیم و از صنایع خاموش برای حضور در فضای تجارت الکترونیک بهره نگرفته‌ایم. صنعت شیلات یکی از این صنایع است که حتماً می‌تواند در بستر آنلاین تحول جدی را تجربه کند.
وی همچنین درباره امکانات دیجی‌کالا و ارتباط آن با صنایع دریایی بیان کرد: جدای خود پلتفرم دیجی کالا ما حوزه کسب‌وکار دیگری مثل فین‌تک و پرداخت‌های الکترونیک و همچنین تأمین اعتبارهای خرد را در اختیار داریم. در حوزه لجستیک نیز یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های حمل‌ونقل کشور را داریم. دیجی کالا بیش از 7 هزار پرسنل دارد و بیش از 10 میلیون قلم کالا در سایت ما وجود دارد. هدف مهم ما در این میان تقویت اقتصاد خرد است. از همین رو می‌بینیم که دیجی‌کالا بیش از 300 هزار فروشنده دارد و بیش از 70 درصد فروش این پلتفرم را فروشندگان خرد انجام می‌دهند.
مدیر ارشد کسب‌وکار دیجی‌کالا تأکید کرد: فکر می‌کنیم که می‌توانیم به فعالین اقتصاد دریایی به عنوان تولیدکننده در تمامی این موارد کمک برسانیم. ما می‌توانیم طرح‌های خود را به صورت پایلوت در سه منطقه از مناطق دریایی راه‌اندازی کنیم و پس از این ظرفیت‌های مختلف را بالفعل کنیم.
ناظمی همچنین بیان کرد: ما فکر می‌کنیم که در مناطق دریایی تعریف ظرفیت فروشندگی بسیار قابل‌توجهی داریم که هنوز فعال نشده است. دیجی‌کالا می‌تواند این ظرفیت را شناسایی و در پای‌گرفتن آن نقش ایفا کند.