زاویه؛ اتحادیه اروپا با دستیابی به توافق بر سر قانون هوش مصنوعی، به اولین حوزه قضایی تبدیل شد که مقررات جامعی برای فناوری‌‌های هوش مصنوعی وضع می‌کند. این قوانین با هدف مدیریت مخاطرات هوش مصنوعی از طریق ممنوعیت برخی کاربردها و هم‌زمان، تشویق نوآوری در این حوزه طراحی شده‌‌‌اند. این قوانین بر سیستم‌‌های هوش مصنوعی که به‌عنوان پرخطر طبقه‌بندی می‌شوند، مانند آن‌‌‌‌هایی که در زیرساخت‌‌های حیاتی، نظام اجرای قانون و نظام اداری و استخدامی استفاده می‌شوند، اعمال خواهند شد.

بر همین اساس، شورای آتلانتیک با تشکیل یک پنل از کارشناسان و خبرگان این حوزه، به تجزیه‌وتحلیل سؤالات کلیدی مرتبط با این قانون پرداخته است.

  • فرانسیس بورول[1] استدلال می‌کند که این قوانین با ارزش‌‌‌‌هایی که کشورهای دموکراتیک می‌خواهند در حکمرانی هوش مصنوعی بر قرار شوند، همسو هستند. این قوانین تعادلی بین حفاظت از حقوق شهروندان و تسهیل کاربردهای مفید ایجاد می‌کنند. آرمان‌‌های این قانون مشابه تلاش‌‌های اخیر ‌‌‌‌‌‌‌ایالات‌متحده آمریکا مانند دستور اجرایی در مورد هوش مصنوعی و پیش‌نویس منشور حقوق آن است. بااین‌حال، سیاست اتحادیه اروپا الزامات قابل اجرا ایجاد می‌کند، نه فقط دستورالعمل‌‌‌‌هایی ساده. این معیارها می‌توانند به درک تمایز میان رژیم‌‌‌‌هایی که به دنبال توانمندسازی شهروندان هستند در مقابل کشورهایی که به دنبال سیستم‌‌های کنترل اجتماعی سرکوبگر هستند، کمک کنند.
  • رز جکسون[2] اظهار می‌کند که با توجه به این که متن کامل قانون هنوز منتشر نشده است، نتایج بررسی‌های انجام گرفته توسط او حاکی از این است که مباحث بیشتر بر روی حوزه‌‌‌‌هایی مانند معافیت‌‌های امنیت ملی، قوانین تنظیم‌کننده مدل‌‌های هوش مصنوعی تولیدکننده محتوا، محدودیت‌‌های نظارت بر احساسات و ممنوعیت کامل شیوه‌‌های غیرقابل‌قبول متمرکز بوده است. این قانون تا دو سال دیگر به اجرا در نمی‌آید و باید با مقررات دیجیتالی موجود اتحادیه اروپا که هم‌اکنون برای الگوریتم‌ها اعمال می‌شوند، هماهنگ شود. مفاد مربوط به شفافیت و دسترسی به داده در این قانون ممکن است پیش درآمدی بر الزامات قانون هوش مصنوعی باشد. از نظر او، با توجه به این عدم قطعیت‌ها، ارزیابی‌‌های کنونی زودهنگام و در حد گمانه‌زنی هستند.
  • گراهام بروکی[3] نیز به این نکته اشاره می‌کند که عدم دسترسی به متن عمومی قانون مانع ارزیابی دقیق آن می‌شود، اما استانداردهای موجود در قانون خدمات دیجیتال اتحادیه اروپا در مورد شفافیت و به ‌‌‌‌اشتراک‌گذاری اطلاعات احتمالاً ‌‌‌‌جهت‌گیری قانون هوش مصنوعی را نشان می‌دهد. از نظر او، دستور اجرایی اخیر ‌‌‌‌‌‌‌رئیس‌جمهور ایالات‌متحده آمریکا راهنمایی ملموس‌تری را برای صنعت ارائه می‌دهد، اما به قوانین متناظر نیاز دارد.

به‌طور کلی، هر دو کارشناس بر این موضوع تأکید می‌کنند که تا زمان انتشار متن نهایی قانون، نمی‌توان ارزیابی دقیقی از آن انجام داد. بااین‌حال، با توجه به مباحثات صورت گرفته و قوانین موجود در حوزه دیجیتال اتحادیه اروپا، می‌توان تا حدودی ‌‌‌‌جهت‌گیری این قانون را پیش‌بینی کرد.

  • کنستانتینوس کومائتیس[4] معتقد است که قوانین سخت‌گیرانه برای کاربردهای پرخطر هوش مصنوعی و اصولی مانند شفافیت اجباری، پیشرفت خوبی محسوب می‌شوند. بااین‌حال، او نگران وجود معافیت‌‌‌‌هایی است که کشورهای عضو می‌توانند از‌ آن‌ها سوءاستفاده کنند، مانند اجازه دادن به تشخیص احساسات توسط پلیس؛ درحالی‌که استفاده از این فناوری در محیط‌های کاری ممنوع است. او اشاره می‌کند که نامه گروه‌‌های جامعه مدنی به درستی از قانون‌گذاران خواسته است که از حقوق شهروندان عدول نکنند. به نظر او اروپا باید تضمین‌کننده‌ی وجود حفاظت‌‌های روشن در برابر سوءاستفاده‌های احتمالی و الهام‌بخش پاسداری از حقوق بشر باشد.
  • کنت پراپ[5] توضیح می‌دهد که مذاکره درباره مقررات استفاده نهادهای مجری قانون از هوش مصنوعی، در کنار تنظیم مدل‌های بنیادی، یکی از چالش‌برانگیزترین مسائل بوده است. در شرایطی که مدافعان حقوق مدنی نگران فعال شدن نظارت همگانی هستند، دولت‌ها خواستار دسترسی به فناوری‌های پیشرفته برای حفظ امنیت عمومی می‌باشند. به نظر می‌رسد توافق بر روی اهداف تأیید شده محدودی همانند پیشنهاد اولیه، حاصل شده و با توجه به گسترش استفاده از فناوری تشخیص چهره در ایالات‌متحده، رویکرد اتحادیه اروپا می‌تواند بر بحث‌های بین‌المللی تأثیر بگذارد.
  • نیکول لاولر[6] به سؤالات کلیدی حل نشده در مورد نحوه اجرا و اعمال قانون اشاره می‌کند. از نظر او، اروپا می‌خواهد رقابت فناوری را تقویت کند، بنابراین این قانون تلاش می‌کند از طریق مکانیزم‌هایی مانند «فضاهای آزمایشی تحت نظارت» بین موانع موجود در صنعت و انعطاف‌پذیری برای نوآوران تعادل ایجاد کند؛ اما آیا سیاست‌های داخلی اتحادیه اروپا مانع از اجرای قوی این قانون، همانند سرنوشت GDPR خواهند شد؟ آیا دفتر هوش مصنوعی اتحادیه اروپا بودجه و پرسنل کافی دریافت خواهد کرد؟ با توجه به این پرسش‌های کلیدی، اتحادیه اروپا باید به‌طور جدی این قانون را اعمال کند، در غیر این صورت اعتبار خود را از دست خواهد داد. شایان توجه است که صادرات موفق ارزش‌ها فراتر از بازار دیجیتال اروپا می‌تواند متحدان را به پذیرش ارزش‌های اروپا ترغیب کند.
  • تریشا ری[7]، با تأکید بر اهمیت این قانون در رسیدگی به تأثیرات زیست‌محیطی هوش مصنوعی، فرصت ایجاد شده برای افشای این تأثیرات را ستایش می‌کند. بااین‌حال، بر ضرورت تدوین معیارها و سیستم‌های صدور گواهینامه برای دستیابی به نقطه انتشار صفر گازهای گلخانه‌ای تأکید می‌نماید. بدیهی است مدل‌های بزرگ هوش مصنوعی که مصرف انرژی قابل‌توجهی دارند، با در نظر گرفتن ردپای کربنی خود، ملزم به رعایت الزامات سخت‌گیرانه گزارش‌دهی خواهند بود.

قانون پیشگامانه هوش مصنوعی اتحادیه اروپا پتانسیل تعیین سرعت  و جهت مسیر جهانی برای حکمرانی متعادل و مبتنی بر حقوق هوش مصنوعی را دارد؛ اما موفقیت این سیاست‌ها تا حد زیادی به سرمایه‌گذاری در نظارت و تعهد مقامات اروپایی به اجرای دقیق آن بستگی دارد. در تدوین اصول این قانون، قانون‌گذاران در برابر فشار برای معافیت‌های مسئولیت قانونی گسترده که می‌توانست حمایت از آزادی‌های مدنی را تضعیف کند، مقاومت کردند. اینکه آیا تنظیم‌کننده‌ها اکنون می‌توانند در اجرای این قانون سخت‌گیرانه عمل کنند و هم‌زمان یک اکوسیستم نوآورانه هوش مصنوعی را در اروپا پرورش دهند، باید در عمل آزمایش شود. اگر این امر محقق شود، اولین مقررات جامع هوش مصنوعی در جهان می‌تواند سایر کشورها از جمله آمریکا را ملزم به پیروی از مسیر اروپا کند.

 

[1] Frances Burwell

[2] Rose Jackson

[3] Graham Brookie

[4] Konstantinos Komaitis

[5] Kenneth Propp

[6] Nicole Lawler

[7] Trisha Ray