نقشه راه هوش مصنوعی اوکراین
زاویه؛ میخائیل فدوروف، معاون اول نخستوزیر در حوزه نوآوری و توسعه آموزش، علم و فناوری و همچنین وزیر تحول دیجیتال اوکراین در یادداشتی اختصاصی برای شورای آتلانتیک به نقشه راه هوش مصنوعی اوکراین میپردازد. مقام بالای نویسنده در دولت اوکراین، جهتگیری سیاستی این کشور در مورد تنظیم استراتژیک فناوریهای هوش مصنوعی را منعکس میکند. در ادامه، مروری بر مهمترین مباحث مطرح شده توسط او انجام خواهد شد.
پیشرفت سریع فناوریهای هوش مصنوعی در سطح جهانی، فرصتها و ریسکهای قابلتوجهی را به همراه دارد. با افزایش ادغام سیستمهای هوش مصنوعی در محصولات مختلف صنایع گوناگون، سوءاستفادههای بالقوه مانند سرقت هویت و انتشار اطلاعات نادرست میتواند در صورت عدم کنترل، افراد، مشاغل و امنیت ملی را تهدید کند. اکنون دولتها با چالش پیچیدهای روبرو هستند: حداکثری کردن تأثیرات مثبت هوش مصنوعی و درعینحال به حداقل رساندن کاربردهای غیراخلاقی که ممکن است حقوق بشر را نقض کند. رویکردهای دولتی نسبت به تنظیم مقررات هوش مصنوعی در طیف وسیعی قرار دارد. برخی از کشورها مداخلات حداقلی را برای تقویت توسعه کسبوکارهای هوش مصنوعی در اولویت قرار میدهند، درحالیکه برخی دیگر بر حفاظت از حقوق بشر تأکید میکنند. اوکراین بهعنوان یک کشور پیشرو در نوآوری با بیش از 60 شرکت فناوری داخلی که راهحلهای هوش مصنوعی را توسعه میدهند، به دنبال مسیری میانه است حمایت از نوآوری درعینحال اجتناب از اعمال مقررات بیشازحد بر بخش پر رونق هوش مصنوعی خود.
استراتژی تنظیمگری اوکراین شامل یک رویکرد نرم فازبندی شده طی ۲۳ سال است. فاز اولیه به صورت داوطلبانه به جای اعمال قوانین اجباری فوری، بر آمادهسازی مشاغل برای قوانین الزامآور آینده تمرکز دارد. ابزارها و راهنماییهای عملی به شرکتها در خودتنظیمی شناسایی ریسکهای هوش مصنوعی و تطبیق محصولات با الزامات پیشبینی شده اوکراین و اتحادیه اروپا کمک خواهد کرد. همچنین یک محیط آزمایش دولتی امکان تأیید انطباق را فراهم خواهد کرد. هدف اصلی این است که قبل از تدوین رسمی، یک فرهنگ تجاری اخلاقی پرورش داده شود. برای شرکتهایی که مایل به مشارکت بیشتر در فرایند خودتنظیمی هستند، اوکراین کدهای رفتاری داوطلبانه و اصول واضح سیاستی ارائه خواهد کرد تا ذینفعان فرایند و مسیر نظارتی را درک کنند. تأکید این مرحله بر تعهدات داوطلبانه و گفتگوی مشارکتی دولت و صنعت به جای مجازات خواهد بود.
پس از طی فاز داوطلبانه، یک قانون ملی هوش مصنوعی مشابه قانون هوش مصنوعی اتحادیه اروپا تدوین خواهد شد تا امکان ادغام یکپارچه را فراهم کند. هدف این است که کسبوکارها به راحتی به سیستم مقررات رسمی منتقل شوند. پس از اجرا، مقررات بهطور محکم از حقوق بشر محافظت میکنند و درعینحال نوآوری و دسترسی به بازار اروپا را تسهیل میکنند. انطباق با قوانین اتحادیه اروپا به شرکتهای هوش مصنوعی اوکراین اجازه میدهد تا به راحتی در سراسر قاره گسترش یابند. با توجه به توسعه غیرقابل پیشبینی هوش مصنوعی، ایمنی فردی و امنیت ملی اولویتهای اصلی اوکراین هستند. بااینحال، رویکرد متعادل نظارتی اوکراین با دوستانه رفتار کردن با کسبوکارهای، نوآوری بیشتر را نیز تقویت میکند. به هر صورت، باید توجه داشت که مذاکره در مورد تعادل میان کاهش ریسکهای هوش مصنوعی و امکان نوآوری ایمن، چالشی جهانی برای کشورهایی است که در این حوزه سیاستگذاری میکنند، اما استراتژی اوکراین این تعادل را با استفاده از فاز اولیه داوطلبانه برای تطبیق طبیعی مشاغل با قوانین الزامآور آتی به دست میآورد، به جای اینکه بهطور ناگهانی الزامات قانونی محدودکننده رشد اکوسیستم را اعمال کند. چشمانداز اوکراین این است که محیطی ایجاد شود که صنعت هوش مصنوعی بتواند به صورت تجاری شکوفا شود و درعینحال با امنیت و صداقت اخلاقی عمل کند، زیرا مقررات حامی حقوق بشر به تدریج اجرا میشوند.