مجمع حکمرانی اینترنت (IGF 2023) در یک نگاه + اینفوگرافیک
زاویه؛ شهر کیوتو ژاپن، از امروز، 8 اکتبر به مدت 4 روز میزبان هجدهمین دوره مجمع جهانی حکمرانی اینترنت خواهد بود. به همین بهانه، در این نوشتار، به مرور کوتاه تاریخچه برگزاری، اهداف و جزئیات بیشتر در خصوص هجدمین دوره این رویداد بینالمللی، میپردازیم.
مقدمه
حکمرانی اینترنت برخلاف تصور فعلی در دهه ۱۹۹۰ کاملاً انحصاری بود. در این دهه اولین گامها برای توسعههای اینترنت توسط ایالاتمتحده برداشته شد، حکمرانی بر زیرساختهای اینترنت (مسیریابی، نامدامنه ، تخصیص آیپی، تعریف پروتکل، استانداردگذاری و…) بهصورت کاملاً انحصاری در اختیار نهادهای آمریکایی بود که بعدها با توافق برای انتقال مدیریت نامدامنه، به شرکتی غیرانتفاعی به نام سازمان آیکان در سال ۱۹۹۸ ایجاد شد که البته آن هم کاملاً زیر نظر آمریکا و موظف به گزارشدهی منظم به ایالاتمتحده بود.
اعتراض دولتها به حکمرانی یکجانبه آمریکا و از جانب دیگر اصرار آمریکا برای از دست ندادن ابزار حکمرانی خود باعث شد که کشورها شروع به سهم خواهی در جریان حکمرانی اینترنت کنند. این سهم خواهی ناشی از شناخت بیشتر کشورها ناظر به جامعه اطلاعاتی، ارزش دادهها در این جوامع و البته تأثیرگذاری گسترده اینترنت در امور مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشورها بود. از دل این بینش جدید توافقات، کمیسیونهای بینالمللی و منطقهای بسیاری متولد شدند که یکی از آنها، مجمع جهانی حکمرانی (IGF) است. در ادامه زمینههای تاریخی، ساختار، اهداف این مجمع مرور شده و سپس به نشست فعلی (2023) این مجمع پرداختهشده است.
تاریخچه و آشنایی با مجمع حکمرانی اینترنت
فراگیری اینترنت یکی از دغدغههای اصلی جهان در سالهای ابتدایی قرن بیست و یکم بود. گرچه اولین قدمها برای شبکهای ارتباطی که به اینترنت امروزی ختم شد در دهه 60 میلادی برداشته شد، اما جهانیشدن آن سه دهه به طول انجامید. شبکه جهانی وب که توسط تیم برنرز لی ایجاد شد، با معرفی یک رابط کاربرپسند برای دسترسی به اطلاعات در سال 1990، توسعه اینترنت را متحول کرد. رشد خیرهکننده کاربران و دامنههای ساخته شد، بهگونهای بود که حکمرانی جهانی اینترنت در اولین نشست مرتبط با این حوزه در سازمان ملل مطرح شد. سال 2003، نشست جامعه اطلاعاتی در حالی برگزار میشد که بیش از ده درصد جمعیت جهان کاربر این شبکه بودند اما هنوز توافقی برای چگونگی تعاملات بینالمللی، هدایت مسیر این فناوری و استاندارهای بینالمللی برای توسعه آن در جهان صورت نگرفته بود. همین موضوعات موجب شد تا سیاستگذاران کشورها در سطوح کلان تصمیم بگیرند تا نشستی سالانه بین بازیگران این حوزه، بهمنظور تسهیل حکمرانی اینترنت برگزار شود.
استفاده از واژه حکمرانی در نامگذاری این مجمع خالی از لطف و حکمت نیست. حکمرانی اغلب با نگاهی جدید، به محدود نمودن قدرت سنتی سلسله مراتبی (بالا به پایین) و تغییر مسیر آن بهسوی تصمیمهای جمعی میپردازد. حکمرانی بهعنوان يك مفهوم مشخص میسازد که قدرت در داخل و خارج از اقتدار رسمی و نهادهای حکومت و در قالب سه گروه اصلی از بازیگران؛ حکومت، بخش خصوصی و جامعه مدنی جریان دارد. از سوی دیگر حکمرانی بر فرآیند تأکید دارد و مشخص میسازد که تصمیمها با توجه به روابط پیچیده بین تعدادی از بازیگران با اولویتها و سلایق متفاوت اتخاذ میشوند و نیز آن که حکمرانی نظامی است که حتیالامکان بین اولویتها و سلایق رقیب و گاه متضاد توافق و همگرایی بهسوی اهداف متعالی برقرار میکند.
بر این اساس مؤسسان این مجمع با شناختی که از شبکه جهانی اینترنت داشتند، بهخوبی از واژه حکمرانی بهره بردند و به همین دلیل در برگزاری این نشست شاهد حضور پررنگ و فعال بازیگران گوناگون این عرصه هستیم. ابعاد این مشارکت، طیف گستردهای از حوزهها، از سیاستگذاری نشستهای سالانه و برگزاری نشستهای محلی گرفته تا بررسی مسائل منطقهای و جهانی را در برمیگیرد.
نحوه تصمیمگیری برای موضوعات در این نشست نیز بر اساس نظرات اخذ شده از شبکه متخصصان، فعالان و نیز مسئولان کشورهای عضو است. گرچه این نهاد در بدو تأسیس به علت نقش ایالاتمتحده در گسترش اینترنت، تابع منافع این کشور و متحدانش بود اما با گسترش نقش سایر کشورها در حوزه مخابرات و ارتباطات و بهویژه اینترنت این شبه انحصار نیز شکسته شد و نقش آمریکا به یک بازیگر فعال پرنفوذ تقلیل یافت. از سال 2008 به اینسو بهتدریج جدای از جلسات سالیانه، فعالیتهای منطقهای، ملی و حتی جلسات جوانان نیز در اقصی نقاط جهان برگزار شد تا ابعاد فراگیری این نشستها نمایانتر شود. در تصویر زیر ابتکارات ملی، منطقهای و جوانان این نشست به چشم میخورد.
اهداف کلی مجمع حکمرانی اینترنت
همانطور که اشاره شد، هدف اصلی مجمع جهانی حکمرانی اینترنت، بحث بر سر مسائل مرتبط و ارائه توصیه برای جامعه جهانی در این زمینه است. مهمترین وظایف مجمع جهانی حکمرانی اینترنت عبارت است از:
- مباحثه در خصوص سیاستهای عمومی مرتبط با عناصر اصلی حکمرانی اینترنت بهمنظور پایداری، قوت، امنیت، ثبات و گسترش اینترنت؛
- تسهیل مباحثه بین سازمانهایی درگیر با سیاستهای عمومی بینالمللی در خصوص اینترنت و وظایف فاقد متولی برای انجام؛
- ارتباط با سازمانهای دولتی و سایر مؤسسات در خصوص قلمرو اجرایی آنها؛
- تسهیل مبادله اطلاعات و استفاده کامل از تخصص علمی، آکادمیک و فنی کشورها؛
- توصیه به همه کشورها برای ارائه راهکارها و ابزار شتاب بخشیدن به قابلیت دسترسی و امکان استفاده از اینترنت در جهان درحالتوسعه؛
- تقویـت بهکارگیری فعالان در سازوکار فعلی یا آینده حکمرانی اینترنت بهویژه در کشورهای درحالتوسعه؛
- تشخیص موضوعات جدید و جلبتوجه سایر سازمانها و حتی مردم و در صورت لزوم ارائه توصیههای لازم؛
- مشارکت در ایجاد ظرفیت برای حکمرانی اینترنت در کشورهای درحالتوسعه؛
- ارزیابی و پیشبرد مستمر اصول «اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی» در فرآیند حکمرانی اینترنت؛
- بحث و گفتگو درباره مسائل مربوط به منابع حیاتی اینترنت؛
- کمک به یافتن راهحلهایی درباره مسائل ناشی از استفاده درست و نادرست از اینترنت؛
- انتشار فعالیتهای انجامگرفته.
دوره هجدهم مجمع حکمرانی اینترنت
شهر کیوتو ژاپن از هشتم تا دوازدهم اکتبر 2023، میزبان مجمع حکمرانی اینترنت است که با حدود پنج هزار شرکتکننده در هشت محور کلی برگزار خواهد شد. شعار این دوره «اینترنت مطلوب ما- توانمندسازی همه مردم» است و حدود 300 نشست در جریان این رویداد بینالمللی برگزار خواهد شد. محورهای اصلی هجدهمین دوره مجمع جهانی حکمرانی اینترنت به شرح زیر است، لازم به ذکر است در بخش بعد محورهای فرعی نشست در قالب جدول شماره یک ارائهشده است:
- هوش مصنوعی و فناوریهای نوظهور
- اجتناب از چندپارگی اینترنت
- امنیت سایبری، جرائم سایبری، و ایمنی آنلاین
- حکمرانی داده و اعتماد
- شکافهای دیجیتال و شمول
- حکمرانی دیجیتال جهانی و همکاری
- حقوق و آزادیهای بشر
- پایداری و محیطزیست
ژاپن بهعنوان میزبان این نشست قصد دارد تا در حاشیه برگزاری جلسات، دستاوردهای خود در عرصه فناوریهای حوزه ICT و نیز مظاهر سنت و فرهنگ ژاپنی به نمایش بگذارد. همانطور که در مقدمه تشریح شد، فرآیند تصمیمگیری پیرامون موضوعات، ناشی از یک هماندیشی جهانی است. برای دور هجدهم این نشست، از حدود 200 ذینفع با پراکندگی بالا نظرخواهی شد و حدود 1000 مسئله از آنها جمعآوری شد. منشأ پیشنهاد دهنده این مسائل در 43 درصد از موارد، اشخاص حقیقی بودند و بیش از 57 درصد مسائل پیشنهادی از آسیا و آفریقا بود. تقسیمبندی موضوعات ارسالشده به نشست نیز در تصویر زیر نشان دادهشده است:
محورهای اصلی و فرعی نشست
ردیف | امنیت سایبری، جرائم سایبری و ایمنی آنلاین | Cybersecurity, Cybercrime & Online Safety |
---|---|---|
1 | نور، دوربین، فریب؟ جنبههای هوش مصنوعی در جعل عمیق و هوش مصنوعی مولد | Lights, Camera, Deception? Sides of Deepfake & Generative AI |
2 | موفقیتها و چالشها: هماهنگی ایجاد ظرفیت سایبری | Successes & challenges: cyber capacity building coordination |
3 | گروههای پاسخگویی حوادث رایانهای: گفتگوی جهانی با پاسخدهندگان حوادث سایبری | CSIRTs: A Global Dialogue with Cyber Incident Responders |
4 | فراتر از شمال: اثرات تضعیف سیاست های رمزگذاری | Beyond North: Effects of weakening encryption policies |
5 | زیرساخت اینترنت اشیا کوانتومی: امنیت برای فضای مجازی | Quantum-IoT-Infrastructure: Security for Cyberspace |
6 | دفاع در برابر هنرهای دارک وب: دیدگاه جوانان | Defence against the DarkWeb Arts: Youth Perspective |
7 | خطرات و فرصتهای معاهده جدید جرائم سایبری سازمان ملل متحد | Risks and opportunities of a new UN cybercrime treaty |
8 | چارچوبی برای توسعه سیاست امنیت سایبری متناسب با جنسیت | Framework to Develop Gender-responsive Cybersecurity Policy |
9 | جنایات جنگی و نقض فاحش حقوق بشر: شواهد الکترونیکی | War crimes and gross human rights violations: e-evidence |
10 | امنیت سایبری زیرساختهای هستهای غیرنظامی | Cybersecurity of Civilian Nuclear Infrastructure |
11 | افزایش امنیت مسیریابی در سطح جهانی از طریق همکاری | Increasing routing security globally through cooperation |
12 | اصول اخلاقی برای استفاده از هوش مصنوعی در امنیت سایبری | Ethical principles for the use of AI in cybersecurity |
13 | استفاده از هوش مصنوعی برای محافظت از کودکان | Harnessing AI for Child Protection |
14 | آیندههای دیجیتال ایمن برای کودکان: همسویی با برنامههای جهانی | Safe Digital Futures for Children: Aligning Global Agendas |
ردیف | هوش مصنوعی و فناوریهای نوظهور | AI & Emerging Technologies |
---|---|---|
1 | دفاع سایبری مبتنی بر هوش مصنوعی: توانمندسازی کشورهای درحالتوسعه | AI-driven Cyber Defense: Empowering Developing Nations |
2 | هوش مصنوعی در حال تکامل، حکمرانی در حال تحول: از اصول تا عمل | Evolving AI, evolving governance: from principles to action |
3 | مدلهای زبانی بزرگ در وب: پیشبینی چالش | Large Language Models on the Web: Anticipating the challenge |
4 | رویکرد جهانی حقوق بشر به حکمرانی مسئولیتپذیر هوش مصنوعی | A Global Human Rights Approach to Responsible AI Governance |
5 | هوش مصنوعی مسئول جامعه محور: یک قرارداد اجتماعی جدید | Community-driven Responsible AI: A New Social Contract |
6 | سیستمهای هوش مصنوعی مولد در برابر توصیههای اخلاقی یونسکو در زمینه هوش مصنوعی | Generative AI systems facing UNESCO AI Ethics Recommendation |
7 | جستجوی استانداردها: رقابت جهانی برای کنترل هوش مصنوعی | Searching for Standards: The Global Competition to Govern AI |
8 | هوش مصنوعی و فناوریهای نوظهور و مخرب در جنگ: اخلاق، چالشها، روندها | AI and EDTs in Warfare: Ethics, Challenges, Trends |
9 | بررسی پتانسیل بلاکچین برای شناسه هویت دیجیتال | Exploring Blockchain's Potential for Responsible Digital ID |
10 | همکاری چندجانبه بینالمللی برای استانداردهای هوش مصنوعی | International multistakeholder cooperation for AI standards |
11 | هوش مصنوعی و حقوق کودک: اجرای دستورالعمل خطمشی یونیسف | AI & Child Rights: Implementing UNICEF Policy Guidance |
12 | آموزش نسل بعدی: مهار هوش مصنوعی مولد | Next-Gen Education: Harnessing Generative AI |
ردیف | شکافهای دیجیتال و شمول | Digital Divides & Inclusion |
---|---|---|
1 | بیطرفی فناوری: پر کردن شکاف با سواد سلامت دیجیتال | Equi-Tech-ity: Close the gap with digital health literacy |
2 | فراتر از جهانشمولی: ضرورت ارتباط معنادار | Beyond universality: the meaningful connectivity imperative |
3 | بسیج همگانی برای اتصال میلیاردها نفر بعدی | All hands on deck to connect the next billions |
4 | غلبه بر شکاف دیجیتال جهانی؟ مراکز ثبت اینترنت منطقهای مستقر در جنوب | Overcoming the Global Digital Divide? The South-Based RIRs |
5 | احیای وجوه خدمات جهانی برای ارتقای شمول | Revitalizing Universal Service Funds to Promote Inclusion |
6 | شمول دیجیتال از طریق اینترنت چند زبانه | Digital Inclusion Through a Multilingual Internet |
7 | زنجیره جهانی ارزش دیجیتال: وضعیت آفریقا و راه پیشرو | Global Digital Value Chain: Africa’s Status and Way Forward |
8 | آیا پهنای باند از فضا میتواند شکاف دیجیتال را کاهش دهد؟ | Broadband from Space! Can it close the Digital Divide? |
9 | موانع شمول: راهبردهایی برای افراد دارای معلولیت | Barriers to Inclusion: Strategies for People with disability |
10 | آمادگی برای مقابله با مسائل آینده آموزش: افزایش دسترسی و ساخت | Future-Ready Education: Enhancing Accessibility & Building |
ردیف | حکمرانی و همکاری دیجیتال جهانی | Global Digital Governance & Cooperation |
---|---|---|
1 | با هم قویتر: صدای چندذیربطی در دیپلماسی سایبری | Stronger together: multistakeholder voices in cyberdiplomacy |
2 | مقررات رسانه ویدیویی تعاملی: مشارکت منصفانه و محتوای محلی | VoD Regulation: Fair Contribution & Local Content |
3 | مشاهده دروغرسانی از منظر حکمرانی جهانی | Viewing Disinformation from a Global Governance Perspective |
4 | سندباکسهای حکمرانی داده: نوآوری مسئولانه جهانی | Sandboxes for Data Governance: Global Responsible Innovation |
5 | هوش مصنوعی آفریقا: کالاهای عمومی دیجیتال برای توسعه فراگیر | African AI: Digital Public Goods for Inclusive Development |
6 | حمایت از اقدام: مشارکت دادن سیاستگذاران در حوزه حقوق دیجیتال | Advocacy to Action: Engaging Policymakers on Digital Rights |
7 | مالیات بر غولهای فناوری: گزینه های سیاستی برای کشورهای جنوب | Taxing Tech Titans: Policy Options for the Global South |
8 | ماهیت اینترنت چیست؟ رویکردهای گوناگون | What is the nature of the internet? Different Approaches |
9 | دموکراسی دیجیتال و واقعیتهای آینده | Digital democracy and future realities |
10 | تقویت استقلال کارگران در محیط کار مدرن | Strengthening Worker Autonomy in the Modern Workplace |
ردیف | حقوق بشر و آزادیهای انسانی | Human Rights & Freedoms |
---|---|---|
1 | استعمارزدایی از حقوق دیجیتال: برای آینده فراگیر جهانی | Decolonise Digital Rights: For a Globally Inclusive Future |
2 | ارزیابی وعده و اثربخشی ابزار سلامت دیجیتال | Assessing the Promise and Efficacy of Digital Health Tool |
3 | حقوق بشر اینترنتی: نگاشت اعلامیه جهانی حقوق بشر در فضای مجازی | Internet Human Rights: Mapping the UDHR to Cyberspace |
4 | نقش حیاتی رمزگذاری در حفاظت از حقوق بشر | Encryption's Critical Role in Safeguarding Human Rights |
5 | حفاظت از جریان آزاد اطلاعات در میان تضادها | Safeguarding the free flow of information amidst conflict |
6 | اقدام متعادلکننده: حمایت از غولهای فناوری در رژیمهای محدودکننده | Balancing act: advocacy with big tech in restrictive regimes |
7 | استانداردهای اینترنت و حقوق بشر | Internet standards and human rights |
8 | حقوق دیجیتالی کودکان: غلبه بر نابرابریهای منطقهای | Children’s digital rights: overcoming regional inequalities |
ردیف | حکمرانی داده و اعتماد | Data Governance & Trust |
---|---|---|
1 | حفاظت از دادهها برای نسل بعدی: اولویت دادن به کودکان | Data Protection for Next Generation: Putting Children First |
2 | فرصتهای فرامرزی جریان داده برای توسعه | Opportunities of Cross-Border Data Flow for Development |
3 | حکمرانی داده در خدمات ماهوارهای پهن باند | Data Governance in Broadband Satellite Services |
4 | مشارکت دادههای عمومی و خصوصی در کشورهای جنوب | Public-Private Data Partnerships in the Global South |
5 | تحولات فعلی در حریم خصوصی سامانه نام دامنه | Current Developments in DNS Privacy |
6 | اتصال کد باز با سیاستگذاران به منظور توسعه | Connecting open code with policymakers to development |
7 | استانداردهای اینترنت و حقوق بشر | Connecting open code with policymakers to development |
8 | زیر سایهها: نظارت خصوصی در فضاهای عمومی | Beneath the Shadows: Private Surveillance in Public Spaces |
ردیف | جلوگیری از چندپارگی اینترنت | Avoiding Internet Fragmention |
---|---|---|
1 | ایجاد محتوا در یک دهه بعد، دسترسی به اطلاعات باز | A Decade Later-Content creation, access to open information |
2 | اینترنت در 20 سال آینده: اجتناب از چندپارگی | The Internet in 20 Years Time: Avoiding Fragmentation |
3 | عملیاتی کردن جریان آزاد داده با اعتماد | Operationalizing data free flow with trust |
4 | آیا رویکرد سیاست لایهای میتواند از چندپارگی اینترنت جلوگیری کند؟ | Can a layered policy approach stop Internet fragmentation? |
5 | «DigiSov»: مقررات، حمایتگرایی و چندپارگی | DigiSov: Regulation, Protectionism, and Fragmentation |
6 | چندپارگی اینترنت: دیدگاهها و همکاری | Internet Fragmentation: Perspectives & Collaboration |
ردیف | پایداری و محیطزیست | Sustainability & Environment |
---|---|---|
1 | ردپای زیستمحیطی اینترنت: به سمت پایداری | Internet's Environmental Footprint: towards sustainability |
2 | همکاری برای آینده دیجیتال سبز | Cooperation for a Green Digital Future |
3 | تحول سبز و دیجیتال: بهسوی آینده ای پایدار | Green and digital transitions: towards a sustainable future |
4 | فناوری جوان محور: توانمندسازی نسل بعدی نوآوران | Youth-Driven Tech: Empowering Next-Gen Innovators |
5 | تاثیر تغییرات آبوهوایی بر زیرساختهای حیاتی دیجیتال | Impact of climate change on critical digital infrastructure |
6 | تغییر اقلیمی و پیادهسازی فناوری | Climate change and Technology implementation |
شرکتکنندگان ایرانی شاخص در نشست
ردیف | نام و نام خانوادگی | سازمان |
---|---|---|
1 | بهزاد احمدی | وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات |
2 | حسین میرزاپور | آزمایشگاه داده و حکمرانی |
3 | مجتبی رضاخواه | مجلس شورای اسلامی |
4 | ابوالفضل عمویی | مجلس شورای اسلامی |
5 | یوسف امیری | وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات |
6 | سیدمحمدصادق امامیان | دانشگاه صنعتی امیرکبیر |
7 | سیدامیرحسین مکبری | دانشگاه تهران |
8 | سید محمدرضا موسوی نیارکی | سازمان فناوری اطلاعات |
9 | مهشید قریب پور | دانشگاه چابهار |
10 | علیاصغر محمدی سیجانی | اتحادیه مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی |
فهرست منابع
[1] https://en.wikipedia.org/wiki/ICANN
[2] http://cpolicy.ir/2631/%D8%A2%D8%B2%D9%85%D9%88%D8%AF%D9%87-%D8%B1%D8%A7-%D8%A2%D8%B2%D9%85%D9%88%D8%AF%D9%86-%D8%AE%D8%B7%D8%A7-%D8%A7%D8%B3%D8%AA/
[3] https://www.usg.edu/galileo/skills/unit07/internet07_02.phtml
[4] https://www.scienceandmediamuseum.org.uk/objects-and-stories/short-history-internet
[5] https://www.itu.int/wsis/docs/geneva/official/poa.html
[6] WSIS: World Summit on the Information Society
[7] https://www.internetworldstats.com/emarketing.htm
[8] https://tn.ai/2398059
[9] National and Regional IGF Initiatives (NRIs)
[10] https://www.intgovforum.org/en/content/national-and-regional-igf-initiatives
[11] https://www.intgovforum.org/en/filedepot_download/252/21171
[12] https://www.intgovforum.org/en/about
[13] https://www.soumu.go.jp/igfkyoto2023/en/about/index.html
[14] https://www.intgovforum.org/en/igf-2023-proposed-issues
[15] https://indico.un.org/event/1006568/registrations/participants