نشست پلتفرم‌های خدمات و تحول دیجیتال
زاویه؛ سخنرانان پنل پلتفرم‌های خدمات و تحول دیجیتال در این دوره از نمایشگاه مخابرات، فناوری اطلاعات و اقتصاد دیجیتال اعلام کردند که صرف مکانیزاسیون و الکترونیکی‌شدن خدمات منجر به تحول دیجیتال نمی‌شود؛ بلکه باید شرایط و بسترهای فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی شناسایی‌شده و بر اساس آن‌ها فرایند دیجیتالی‌شدن طی شود. به باور سخنرانان این پنل، تحول دیجیتال به مکانیزه‌شدن اقتصاد تقلیل نمی‌یابد؛ بلکه ارکانی وجود دارد که تثبیت همه آن‌ها می‌تواند به تحول دیجیتال در یک کشور بیانجامد.
در این پنل امیر صحافی، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی و مدیر پروژه در شرکت بهسا سخنرانی کرد. وی گفت: «وقتی در ارتباط با توسعه خدمات پلتفرمی حرف می‌زنیم، حوزه‌های بالقوه‌ای وجود دارد که می‌تواند در نظر گرفته شود. مانند ورزش، سلامت، یادگیری، حمل‌ونقل، شهر هوشمند، خرید هوشمند و … و هدف این است که سبک زندگی نو ارائه شود. نقاط بالقوه‌ای وجود دارد که در بسیاری از این پلتفرم‌ها عملیاتی شده است. اگر بخواهیم ابعاد مسئله را ارزیابی کنیم، می‌توانیم بگوییم فضایی وجود دارد که متشکل است از آنچه نیاز کاربران شناخته می‌شود، وظایف اپراتورها و ارائه‌دهندگان خدمات و از سوی دیگر وظایف حوزه تنظیم‌گری و دولت که می‌توانند چه قسمت‌هایی را عهده دارد شوند. فناوری و ارتباطات می‌تواند به عنوان بستر هر کدام در نظر گرفته شود. اکنون وضعیت کشور تا حدی سنتی و مدیریت نشده است.»
وی افزود: «نیاز کاربر این است که سادگی، شفافیت و ارزانی را در اختیار داشته باشد و وظایف پلتفرم این است که بهبود کیفیت را رقم بزند و وظایف حوزه تنظیم‌گری نیز این است که تعرفه‌گذاری آزاد و حمایت بخش خصوصی را به عمل آورد.»
این استادیار دانشگاه آزاد بیان کرد: «در کشور ما تجربه تبدیل خدمات سنتی به دیجیتال وجود دارد. اما نکته‌ای که نباید از یاد ببریم بومی‌سازی است. باید نیاز اقشار مختلف جامعه در نظر گرفته شود و سرویس بر اساس آن نیازمندی توسعه پیدا کند. خیلی از سرویس‌ها باید بومی‌سازی شود که این امر در چهارچوب برنامه توسعه هفتم می‌تواند محقق شود.»
صحافی ادامه داد: «از سوی دیگر بحث قوانین موجود و اصلاح و تدوین قوانین جدید باید در نظر گرفته شود. اقدامات برنامه‌های اپراتوری نیز به تبدیل خدمات سنتی به دیجیتال ختم خواهد شد. تبدیل خدمات سنتی به دیجیتال لزوماً به معنای مکانیزاسیون صرف نیست.»
کارشناس حوزه اقتصاد دیجیتال همچنین تأکید کرد: «در میان ارکان تحول دیجیتال آنچه باید مدنظر داشت این است که بتوانیم با استفاده از ابزارهای فنی مانند هوش مصنوعی و … تحلیل و به‌کارگیری فناوری‌ها را طوری سامان دهیم که شرایط استخراج دانش سودمند از کلان‌داده‌ها به وجود بیاید. برای مثل پلتفرم باید بتواند یک سازوکار پایش برای فهم بازخورد مشتریانش داشته باشد.»
وی افزود: «بحث بعدی تجزیه‌وتحلیل داده‌هاست. ما چه زمان می‌توانیم بفهمیم مشتری چه نیاز دارد؟ باید پایش کنیم و این بدان معنا است که باید بتوانیم روی داده‌های فراوانی که در حال تولید هستند، تحلیل مؤثر داشته باشیم.»
صحافی ادامه داد: «این مسئله در حوزه سازمانی نیز صدق می‌کند. یک سازمان برای دیجیتالی شدن باید بتواند در تسهیل سرویس‌دهی خود به بازمهندسی بپردازد. زمانی که می‌گوییم باید در سازمان‌ها استخراج فرآیند داشته باشیم منظور حذف کاغذ از فعالیت‌های اداری نیست. موضوع گره‌خوردن بین همه بخش‌ها و تشکیل فرآیندی یکپارچه است که امکان عملکرد هوشمند را فراهم می‌کند.»
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: «نکته بسیار مهم دیگر فرهنگ است. در واقع زمانی یک فناوری پا می‌گیرد که فرهنگ استفاده از آن و اطمینان مخاطب به آن شکل گرفته باشد.»
وی افزود: «در حال حاضر خدمات ما پیوستگی لازم را ندارند. علیرغم تبلیغاتی که برخی سازمان‌ها می‌کنند و مدعی هستند سیستم یکپارچه ایجاد کرده‌اند، هنوز ساده‌ترین سیستم‌ها پیوستگی لازم را ندارند یا نهایتاً با وب‌سرویس به هم وصل هستند. هوشمندسازی خدمات در روال‌های سنتی چندان ساده نیست. ما زمانی می‌توانیم هوشمندسازی داشته باشیم که فرایند را با تفکر دیجیتالی بازطراحی کنیم.»
در این نشست همچنین سید مهدی نمازی، مدیر گروه فنی شرکت همراه بیمه خلیج فارس، اظهار داشت: «نکته‌ای که در تحول دیجیتال نیاز داریم، این است که الزامات پیش از فرآیند شناسایی شود. در امکان‌سنجی‌ها نسبت‌هایی بین ارکان دیجیتالی شدن وجود دارد که اگر شناسایی نشود، نمی‌توان انتظار محصول نهایی داشت. از جمله مهم‌ترین آن‌ها بحث فرهنگ است و چون زیرساخت فرهنگی فراهم نشده، یک محصول یا فرایند نمی‌تواند رشد به سزایی داشته باشد.»
وی ادامه داد: «صنعت سابقه‌دار بیمه در کشور امروز عملاً رشد پیدا کرده، اما توسعه نیافته است. یا برخی زیرساخت‌های عملیاتی آن توسعه پیدا کرده اما رشد نداشته و در نهایت عرضه محصول دیجیتال در این فرایند محقق نخواهد شد. ارتباطات همه ارکان در فرایند دیجیتالی‌شدن الزامی است. نمی‌توانیم بگوییم یک بخش مهم نیست و بعد انتظار خروجی هم داشته باشیم. برای مثال زمانی صنعت بیمه خدمات خود را دیجیتالی کند؛ بیمه به سه قسمت تقسیم می‌شود: خدمات قبل، حین و پس از فروش. در کشور پلتفرم‌ها و بیمه‌هایی وجود دارند که خدمات پیش و حین فروش را ارائه می‌دهند، اما هیچ‌کس نیست که بگوید با تغییر سبک زندگی مردم توانسته خدمات پس از فروش بیمه را به صورت نوین عرضه کند.»
نمازی تأکید کرد: «زمانی دیتا به درد می‌خورد که بتوانیم از آن استفاده کنیم. استراتژی عملیات شناسایی شود و ابزار در اختیار قرار گیرد. آیا صرف این که بگوییم پلیس دیگر کاغذ به دست مردم نمی‌دهد، به تحول دیجیتال رسیده‌ایم؟»
نوید رجایی پور، مدیرعامل نئوبانک هوشمند فردا نیز در این برنامه گفت: «همه کشور در تلاش‌اند توسعه و نوآوری رخ دهد، ولی اگر هم‌زمان مقررات را توسعه ندهیم و به نگاه تنظیم‌گر بالا تبدیل نکرده باشیم، فرآیند پیش نخواهد رفت. به طور مثال در حوزه‌های مختلف توسعه‌های جدی اتفاق افتاده است ولی تنظیم‌گر قوانین همپای استارتاپ‌ها و نوآوران پیش نرفته است. به همین علت تنظیم‌گر و قانون‌گذار بعد از تحولات بزرگ در اکوسیستم به فکر وضع قانون می‌افتد و می‌خواهد روابط را تنظیم کند که این موضوع مانع توسعه و رشد می‌شود. اصرار ما در انجمن‌های صنفی استارتاپی این است که رگولاتور در لایه‌های مختلف بانکی، بیمه‌ای و … با مسائل هماهنگ شود تا تنظیم روابط بین‌بخشی رخ دهد.»